.
Δυσκοιλιότητα
Τι είναι και γιατί παρουσιάζεται;
Η δυσκοιλιότητα είναι μια συχνή, ενοχλητική και συχνά υποεκτιμημένη επιπλοκή σε ασθενείς με καρκίνο οι οποίοι λαμβάνουν χημειοθεραπεία. Ο όρος αυτός αναφέρεται στην αργή προώθηση του περιεχομένου του παχέος εντέρου που έχει ως αποτέλεσμα τη μη συχνή και δύσκολη αφόδευση και τη δημιουργία, συνήθως, στεγνών και σκληρών κοπράνων. Η δυσκοιλιότητα είναι ένα σύμπτωμα και όχι μια ξεχωριστή νόσος.
Η δυσκοιλιότητα παρουσιάζεται ως:
-Αφόδευση λιγότερο συχνά από 3 φορές την εβδομάδα
-Υπέρμετρη προσπάθεια αφόδευσης
-Σκληρά ή ‘σαν σβόλους’ κόπρανα
-Αίσθηση μη ολοκληρωμένης κένωσης
-Αίσθηση περιπρωκτικής απόφραξης
Τις περισσότερες φορές πρόκειται για μια προσωρινή κατάσταση η οποία όμως εάν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα μπορεί να μετατραπεί σε σοβαρή και δύσκολα αντιμετωπίσιμη.
Ποια είναι τα αίτια της δυσκοιλιότητας;
Οι μηχανισμοί μέσω των οποίων η χημειοθεραπεία επιδρά στη φυσιολογική εντερική λειτουργία και οδηγεί σε δυσκοιλιότητα είναι οι:
-Μειωμένη πρόσληψη τροφής και υγρών από το στόμα.
-Μειωμένη κινητικότητα του εντέρου
-Μειωμένη άσκηση (ακόμα και λίγο περπάτημα καθημερινά βοηθά στη φυσιολογική λειτουργία του εντέρου)
-Νευροπάθεια του αυτόνομου νευρικού συστήματος από τη χημειοθεραπεία
-Αυξημένη επαναπορρόφηση από τον αυλό του εντέρου, κυρίως του υγρού περιεχομένου του, λόγω της μειωμένης κινητικότητας του και επομένως το μεγαλύτερο χρόνο παραμονής των κοπράνων στο έντερο.
-Απόφραξη
-Υπερθεραπεία διάρροιας
-Αντιεμετικά και αναλγητικά φάρμακα (πολύ συχνά η δυσκοιλιότητα οφείλεται σε φάρμακα που χορηγούνται στη προσπάθεια αντιμετώπισης παρενεργειών της χημειοθεραπείας όπως η ναυτία και συμπτωμάτων του καρκίνου όπως ο πόνος).
Πως τα οπιοειδή επιδρούν στο πεπτικό μας σύστημα και προκαλούν δυσκοιλιότητα.
Τα οπιοειδή επηρεάζουν το πεπτικό μας σύστημα μειώνοντας τη κινητικότητα του εντέρου και επομένως τη προώθηση του περιεχόμενού του προς το πρωκτό, μειώνοντας τις εκκρίσεις (του παγκρέατος, της χολής, των ηλεκτρολυτών και των υγρών) και αυξάνοντας την απορρόφηση των υγρών από τον αυλό του εντέρου.
Πως εκδηλώνεται κλινικά η δυσκοιλιότητα;
-Κοιλιακό άλγος
-Διάταση της κοιλιάς με αύξηση του αέρα στο έντερο (μετεωρισμός)
-Ναυτία, έμετος και ψευδοδιάρροια (σε έντονη δυσκοιλιότητα το κατώτερο τμήμα του παχέος εντέρου (ορθό) είναι εξαιρετικά γεμάτο, και μικρές ποσότητες υγρού περιεχομένου μπορεί να ξεφύγουν γύρω από τα σκληρά κόπρανα δίνοντας την εντύπωση της διάρροιας)
-Επίσχεση ή ακράτεια ούρων
-Σύγχυση, αποπροσανατολισμός, λήθαργος.
Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της δυσκοιλιότητας;
-Η ανεπαρκής απορρόφηση φαρμάκων
-Ενσφήνωση κοπράνων με απόφραξη του εντέρου (η οποία ορίζεται ως ανθεκτική στη θεραπεία δυσκοιλιότητα, με πλήρωση του παχέος εντέρου και κυρίως του ορθού με κόπρανα, η οποία έχει επιβεβαιωθεί με φυσική εξέταση της κοιλιακής χώρας και του ορθού εντέρου).
-Πρόκληση σχισμών ή ραγάδων του δακτυλίου του πρωκτού
-Αιμορροϊδοπάθεια
-Εντερική απόφραξη (ατελής ή πλήρης αποφρακτικός ειλεός)
Τρόποι διαχείρισης της δυσκοιλιότητας
Φάρμακα που μπορούν να σας συνταγογραφηθούν για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
Υπακτικά-καθαρτικά
Τα υπακτικά είναι ουσίες που επιταχύνουν την αφόδευση με βασική επίδραση στη μεταφορά νερού και ηλεκτρολυτών τόσο στο λεπτό όσο και στο παχύ έντερο, μαλακώνοντας έτσι τα σκληρά κόπρανα, ενώ διεγείρουν και την αφόδευση.
1) Μαλακτικά των κοπράνων όπως η παραφίνη (Nujol) η οποία λαμβάνεται στη δόση των 15- 40ml εφάπαξ και η έναρξη δράσης του εμφανίζεται συνήθως μετά από 6-8 ώρες.
2) Ωσμωτικά υπακτικά όπως άλατα μαγνησίου (MilkofMagnesia- Γάλα Μαγνησίας) με έναρξη δράσης σε περίπου 3 ώρες. Χορηγείται 2- 3 φορές την ημέρα από 10-15 ml 1 με 2 ώρες μετά τα κύρια γεύματα και το βράδυ πρίν από την κατάκληση. Χρειάζεται προσοχή σε ανθρώπους με καρδιακή και νεφρική ανεπάρκεια. Λακτουλόζη (
Duphalac) 10-15 ml 2 με 3 φορές την ημέρα. Το καθαρτικό αποτέλεσμα μπορεί να χρειαστεί 24-48 ώρες για να επέλθει ενώ χρειάζετε προσοχή σε διαβητικούς αλλά και τακτικό έλεγχο ηλεκτρολυτών σε χρόνια χορήγηση. Η γλυκερίνη με οσμωτική κυρίως δράση αλλά και ως διεγερτικό της εντερικής κινητικότητας και ως μαλακτικό κοπράνων χορηγείται με τη μορφή υποκλισμού ή υποθέτων και προκαλεί κένωση του ορθού σε μισή περίπου ώρα.
3) Φάρμακα που διεγείρουν την εντερική κινητικότητα. Η κατάχρηση των φαρμάκων αυτών σε χρόνια χρήση δημιουργεί σοβαρά προβλήματα εξαιτίας κυρίως της εξάρτησης την οποία δημιουργούν και των σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών που συνεπάγονται όπως ατονία του εντέρου και ηλεκτρολυτικές διαταραχές. Η χρήση των φαρμάκων αυτών δικαιολογείται μόνο για την αντιμετώπιση οξείας δυσκοιλιότητας ή την προετοιμασία του εντέρου για διαγνωστικές εξετάσεις αλλά και τη χρόνια δυσκοιλιότητα η οποία δεν ανταποκρίνεται σε διαιτητικά μέτρα ή άλλα πιο αθώα καθαρτικά.
Η δισακοδύλη (Dulcolax) χορηγείται από του στόματος 5-10 mg εφάπαξ το βράδυ ή από το ορθό ως υπόθετο των 10 mg. Η εμφάνιση του καθαρτικού αποτελέσματος εμφανίζεται μετά από 6 με 10 ώρες εάν χορηγηθεί από του στόματος ή 30 με 60 λεπτά εάν χορηγηθεί ως υπόθετο.
Το καστορέλαιο χορηγείται στη δόση των 15-60ml κατά προτίμηση με κενό στομάχι (με γάλα ή χυμούς φρούτων). Σε ηλικιωμένους υπάρχει κίνδυνος ορθοστατικής υπότασης και ηλεκτρολυτικών διαταραχών. Η εμφάνιση του καθαρτικού αποτελέσματος εμφανίζεται μετά από 2 με 6 ώρες και επομένως καλύτερα να μην χορηγείται το βράδυ.
Η σέννα (X-PREP) 12 με 24mg κατά προτίμηση το βράδυ πρίν από τη κατάκλιση. Η εμφάνιση του καθαρτικού αποτελέσματος εμφανίζεται μετά από 8 με 10 ώρες.
Καλέστε επειγόντως τον ογκολόγο σας εάν παρουσιάζετε:
Πόνο στη κοιλιά.
Πυρετό.
Απουσία αερίων από τον πρωκτό.
Ναυτία και / ή έμετο, μαζί με τη δυσκοιλιότητα.
Εάν δεν έχετε ενεργηθεί δύο ημέρες μετά, παρά τις συστάσεις και τη θεραπευτική αγωγή που σας δόθηκε από τον ογκολόγο σας.
Εάν η κοιλιά σας είναι πρησμένη και / ή την αισθάνεστε σκληρή.