.

Ο όρος «καρκίνος» καθιερώθηκε από την εποχή του  πατέρα της ιατρικής, Ιπποκράτη (460-370 π.Χ.) ο οποίος παρομοίασε την εμφάνιση του όγκου προς το σώμα του ζώου καρκίνου και τις γύρω από τον όγκο διογκωθείσες φλέβες προς τα πόδια του ζώου αυτού. Ο όρος καρκίνος (crab/cancer) χρησιμοποιείται σήμερα ως γενικόλογος προσδιορισμός ενός κακοήθους νεοπλάσματος.

Η επιστήμη, η οποία μελετά και αντιμετωπίζει τους όγκους, καλείται «Ογκολογία».

Ο «καρκίνος» δεν είναι μια και μόνη ασθένεια αλλά υπάρχουν περισσότερα από 200 διαφορετικά είδη καρκίνου, ο καθένας με ξεχωριστή προέλευση, κλινική πορεία και θεραπεία.

Ο Καρκίνος είναι ίσως το πιο σοβαρό πρόβλημα υγείας που παρατηρείται σήμερα τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες, αν και με διαφορετική συχνότητα. Ο όρος «καρκίνος» δεν αποδίδεται σε μία και μόνη ασθένεια, αλλά σε μια ομάδα ασθενειών, με βασικό κοινό χαρακτηριστικό τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων. Φυσιολογικά, τα κύτταρα στο σώμα μας διαιρούνται, πολλαπλασιάζονται και πεθαίνουν με έναν αυστηρά ελεγχόμενο τρόπο. Τα καρκινικά κύτταρα διαφέρουν από τα φυσιολογικά καθώς χάνεται ο έλεγχος αυτός και τα καρκινικά κύτταρα διαιρούνται ανεξέλεγκτα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη μιας μάζας κυττάρων (όγκος).

Τα κύτταρα των όγκων (νεοπλασματικά κύτταρα) μπορούν να προκύψουν από οποιοδήποτε εμπύρηνο κύτταρο του οργανισμού μέσω μιας

σειράς

γενετικών αλλαγών (π.χ. μεταλλάξεων), οι οποίες καταργώντας τους φυσιολογικούς ρυθμιστικούς μηχανισμούς της κυτταρικής ανάπτυξης, οδηγούν σε γρήγορο και αυτόνομο κυτταρικό πολλαπλασιασμό. Επακόλουθο είναι η δημιουργία όγκων (μάζα από κύτταρα), εξαρτώμενων από τον ίδιο τον ασθενή όσον αφορά την θρέψη και την αιμάτωση του.  

Η ταξινόμηση σύμφωνα με την συμπεριφορά τους διαχωρίζει τους όγκους σε καλοήθεις και κακοήθεις. 

Οι καλοήθεις όγκοι, των οποίων τα κύτταρα περιβάλλονται από συνδετικό ιστό, δεν είναι επεκτατικοί, δηλαδή δεν εισβάλλουν στους γύρω ιστούς και δεν εξαπλώνονται σε άλλα σημεία του σώματος. Γενικά, δεν προκαλούν σοβαρή βλάβη και δεν οδηγούν στον θάνατο.

Οι κακοήθεις όγκοι ομοιάζουν ιστολογικώς με το κύτταρο ή τον ιστό προελεύσεως σε μικρότερο βαθμό από τους καλοήθεις όγκους. Οι κακοήθεις όγκοι είναι, εξ ορισμού, διηθητικοί (δηλαδή έχουν την τάση να διηθούν σε βάθος τους γύρω ιστούς) και αυξάνονται ταχύτατα σε αντίθεση με τους καλοήθεις όγκους οι οποίοι παρουσιάζουν μικρότερο ρυθμό ανάπτυξης και είναι σαφώς περιγεγραμμένοι από τους γύρω ιστούς. Οι κακοήθεις όγκοι καταστρέφουν τους παρακείμενους ιστούς, επιτρέποντας στα νεοπλασματικά κύτταρα να διαπεράσουν το τοίχωμα των αιμοφόρων και λεμφικών αγγείων και με αυτόν τον τρόπο μπορουν να διασπαρθούν σε άλλες περιοχές του σώματος. Αυτή η σημαντική διαδικασία καλείται μετάσταση και οι προκύπτοντες δευτεροπαθείς όγκοι καλούνται μεταστάσεις, οι οποίες παρεμποδίζουν τη φυσιολογική λειτουργία του οργάνου στο οποίο εγκαθίστανται.

"Η δημιουργία μεταστάσεων είναι η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο"

Διακρίνουμε διάφορα είδη κακοήθων νεοπλασμάτων ανάλογα με την προέλευση τους, δηλαδή το κύτταρο από το οποίο προέρχονται. Οι κύριες κατηγορίες είναι τα νεοπλάσματα από:

1) επιθηλιακούς ιστούς (καρκινώματα) που είναι και τα συχνότερα και περιλλαμββάνουν τους πιο γνωστούς καρκίνους όπως μαστού, πνεύμονα, προστάτη, παχέος εντέρου και πολλά άλλα,  από

2) μεσεγχυματικούς ιστούς (σαρκώματα όπως των οστών), από

3) τον λεμφικό και αιμοποιητικό ιστό (λεμφώματα, λευχαιμίες), από

4) το κεντρικό νευρικό σύστημα, από

5) γεννητικά κύτταρα, από

6) νευροενδοκρινή κύτταρα και από

7) μελανοκύτταρα (κακόηθες μελάνωμα).

Το ενδοεπιθηλιακό (in situ) καρκίνωμα

Ως καρκίνωμα in situ (αρκετά γνωστό από τη μεγάλη συχνότητα με την οποία παρουσιάζεται στον καρκίνο του μαστού) προσδιορίζεται ένα επιθηλιακό νεόπλασμα, το οποίο επιδεικνύει όλα τα κακοήθη κυτταρικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, αλλά δεν έχει ακόμα τη μεταστατική ικανότητα μέσω αιμοφόρων αγγείων και λεμφαγγείων, καθώς η επιθηλιακή βασική μεμβράνη παραμένει άθικτη (δεν έχει δηλαδή διηθήσει ακόμα σε βάθος τους γύρω ιστούς - επιθηλιακή βασική μεμβράνη είναι η ανατομική δομή που διαχωρίζει το in situ καρκίνωμα από τα αγγεία της περιοχής). Η φάση της in situ ανάπτυξης μπορεί να παρατηρηθεί σε όλα σχεδόν τα αδενοκαρκινώματα και είναι το στάδιο του καρκίνου που παρουσιάζει 100% ίαση μετά την εξαίρεση του.

Ορισμένα βασικά στοιχεία

Ο καρκίνος είναι μια σημαντική αιτία θανάτου παγκοσμίως, καθώς ευθύνεται για περίπου 8 εκατομμύρια θανάτους (περίπου το 23% του συνόλου των θανάτων) μόνο για το έτος 2012, ενώ οι θάνατοι από καρκίνο σε όλο τον κόσμο αναμένεται να συνεχίσουν να αυξάνονται, φτάνοντας τα 13,1 εκατ. το 2030.

Ο καρκίνος του πνεύμονα (1.37 εκ. θανάτους), του στομάχου (736.000), του ήπατος (695.000), του παχέος εντέρου (608.000), ο καρκίνος του μαστού (458.000) και του τραχήλου της μήτρας (275.000) προκαλούν τους περισσότερους θανάτους από καρκίνο κάθε χρόνο.

Οι πιο συχνές μορφές καρκίνου διαφέρουν μεταξύ ανδρών και γυναικών καθώς και μεταξύ του ανεπτυγμένου και του αναπτυσσόμενου κόσμου.

Στις αναπτυγμένες χώρες ο καρκίνος οφείλεται κυρίως στις καθημερινές μας συνήθειες και τον τρόπο ζωής (διατροφή, κάπνισμα κτλ) ενώ στις αναπτυσσόμενες χώρες κύρια αιτία είναι η έλλειψη προγραμμάτων πρόληψης (εξετάσεις όπως η μαστογραφία ή το Pap test, προγράμματα εμβολιασμών και άλλα). Έτσι, ενώ για παράδειγμα ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, ο οποίος προκαλείται από τον ιό HPV, παρουσιάζεται με μια συχνότητα περίπου 5 με 7 περιστατικά ανά 100.000 γυναίκες στη δυτική Ευρώπη, η συχνότητα αυτή φτάνει και υπερβαίνει τα 50 περιστατικά ανά 100.000 γυναίκες σε χώρες της Αφρικής όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης της HPV λοίμωξης (Pap test) αλλά και όπου η χρήση προστασίας (προφυλακτικών) κατά της μετάδοσης του ιού είναι περιορισμένη.

Περισσότεροι από 12 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αναμένεται να διαγνωστούν με καρκίνο μέσα στο 2013, μια ασθένεια που όλο και περισσότερο πιστεύεται ότι σε μεγάλο βαθμό μπορεί να προληφθεί.

Πως όμως μπορούμε να περιορίσουμε την ανάπτυξη του καρκίνου; 

Μόνο το 5-10% όλων των περιπτώσεων καρκίνου μπορεί να αποδοθεί σε γενετικές ανωμαλίες, ενώ το υπόλοιπο 90-95% έχει τις ρίζες του στο περιβάλλον και τον τρόπο ζωής. Οι παράγοντες του τρόπου ζωής περιλαμβάνουν το κάπνισμα, τη διατροφή, το αλκοόλ, την έκθεση στον ήλιο, τους περιβαλλοντικούς ρύπους, τις λοιμώξεις, το άγχος, τη παχυσαρκία και την έλλειψη σωματικής άσκησης.

Τα στατιστικά στοιχεία μέσα από διεθνείς μελέτες δείχνουν ότι από τους θανάτους που σχετίζονται με τον καρκίνο, περίπου το 25-30% οφείλονται στο κάπνισμα, το 30-35% συνδέονται με τη λανθασμένη διατροφή, την αυξημένη πρόσληψη θερμίδων και την περιορισμένη άσκηση, το 15-20% οφείλονται σε λοιμώξεις (όπως οι HBV / HCV, EBV, HPV και άλλους), ενώ το υπόλοιπο ποσοστό οφείλεται σε άλλους παράγοντες, όπως η ακτινοβολία, το στρες, περιβαλλοντικούς ρύπους κλπ.

Ως εκ τούτου, η πρόληψη του καρκίνου απαιτεί την διακοπή του καπνίσματος, την αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, τη μείωση της κατανάλωσης του αλκοόλ, τον περιορισμό της πρόσληψης θερμίδων, την άσκηση, την αποφυγή της άμεσης έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία, τον περιορισμό στη κατανάλωση κόκκινου κρέατος, την κατανάλωση δημητριακών ολικής αλέσεως, τον σωστό προγραμματισμό εμβολιασμών, καθώς και τον τακτικό ιατρικό έλεγχο με τις κατάλληλες εξετάσεις.

Είναι όμως τα πράγματα τόσο απλά; 

Σίγουρα όχι. Και αυτό γιατί:

-πολλές φορές είναι αδύνατο να αποφύγουμε οριμένους παράγοντες ανάπτυξης καρκίνου όπως για παράδειγμα την ατμοσφαιρική ρύπανση, τη κοσμική ακτινοβολία και άλλα,

-άλλες φορές λόγω άγνοιας, όπως για παράδειγμα του τι τρώμε (φυτοφάρμακα, συντηρητικά τροφίμων, ορμόνες), 

-ενώ είναι δύσκολο να πειστούν οι άνθρωποι από τη νεαρή τους ηλικία ότι πρέπει να ακολουθήσουν ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής (σωστή διατροφή, άσκηση, αποφυγή καπνίσματος και άλλα) έτσι ώστε μετά από 30-40 χρόνια να έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο. 

Τι προκαλεί τον καρκίνο;

Ο καρκίνος προκύπτει από ένα μόνο κύτταρο. Η μετατροπή ενός φυσιολογικού κυττάρου σε ένα καρκινικό κύτταρο είναι μια διαδικασία πολλαπλών σταδίων και χρονικής διάρκειας πολλών ετών, τυπικά με την εξέλιξη από μια φυσιολογική κατάσταση σε μια προ-καρκινική βλάβη και επομένως σε μία καρκινική.

Αυτή η μετατροπή είναι το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ γενετικών παραγόντων και εξωτερικών-περιβαντολογικών παραγόντων, όπως:

- η ανθυγιεινή διατροφή, η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων και η έλλειψη σωματικής άσκησης
- τα φυσικά καρκινογόνα, όπως η υπεριώδης και ιονίζουσα ακτινοβολία
- τα χημικά καρκινογόνα, όπως ο αμίαντος, τα συστατικά του καπνού, το αλκοόλ, η αφλατοξίνη (περιέχετε σε τρόφιμα) και το αρσενικό (συχνά ανευρίσκεται στο πόσιμο νερό) και
- βιολογικά καρκινογόνα, όπως είναι οι λοιμώξεις από συγκεκριμένους ιούς, βακτήρια ή παράσιτα.

Η γήρανση είναι ένας άλλος βασικός παράγοντας για την ανάπτυξη του καρκίνου. Η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου αυξάνεται δραματικά με την ηλικία. Το πιθανότερο είναι αυτό να οφείλεται στην συσσώρευση των παραγόντων κινδύνου με την ηλικία, με την εξασθένηση της άμυνας του οργανισμού αλλά και με το γεγονός ότι οι κυτταρικοί μηχανισμοί επισκευής βλαβών του DNA γίνονται λιγότερο αποτελεσματικοί καθώς ένας άνθρωπος μεγαλώνει.

Πώς μπορεί να μειωθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης του καρκίνου;
Η ιατρική κοινότητα έχει πλέον κατανοήσει τα αίτια ανάπτυξης του καρκίνου, καθώς και τις απαραίτητες παρεμβάσεις για την πρόληψη και τη διαχείριση της νόσου. Η συχνότητα του καρκίνου μπορεί να μειωθεί και να ελεγχθεί ο αριθμός των θανάτων από αυτόν, με την εφαρμογή τεκμηριωμένων μέσα από μελέτες στρατηγικών για την πρόληψη του καρκίνου, την έγκαιρη ανίχνευσή του και την κατάλληλη διαχείριση των ασθενών που πάσχουν από αυτή τη νόσο. Πολλοί τύποι καρκίνου έχουν υψηλή πιθανότητα ίασης, εάν ανιχνευθούν έγκαιρα και αντιμετωπιστούν επαρκώς.

Ενημέρωση του πληθυσμού για την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση της νόσου

Στις, αποκαλούμενες, ανεπτυγμένες χώρες όπως αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Η.Π.Α. υπάρχει συστημα­τική ενημέρωση του πληθυσμού, καθοδηγούμενη από τις κρατικές υπηρεσίες, από δημόσιους οργανισμούς και από μέσα μαζικής ενημέρωσης όπως οι εφημερίδες ή το ραδιόφωνο και η τηλεό­ραση, σχετικά με τους τρόπους πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης των κακοήθων νεοπλασιών.         

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει μέχρι σήμερα μια συντονισμένη κρατική προ­σπά­θεια, αλλά η ενημέρωση του πληθυσμού και η εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης έχει αφεθεί πλήρως στην ιδιωτική πρωτοβουλία, όπως ιδιωτών ιατρών, μη κυβερνητικών οργανώσεων ή μεμονωμένων νοσοκομειακών κλινικών, δημοσίων ή ιδιωτικών, έτσι ώστε να μην ακολουθείται μια κοινή «γραμμή» πρόληψης  βασισμένη στις παγκόσμιες κατευθυντήριες οδηγίες. Το αποτέλεσμα αυτού είναι τόσο η ελλιπής ενημέρωση των Ελλήνων/Ελληνίδων όσο και, πολλές φορές, η εφαρμογή λανθασμένων τακτικών οι οποίες προκαλούν σύγχυση αλλά και μειωμένη αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνονται.

Πρόληψη είναι τα μέτρα που λαμβάνονται για την αποφυγή ανάπτυξης ενός καρκίνου, μέσω της αποφυγής των παραγόντων κινδύνου και την εφαρμογή των προστατευτικών παραγόντων, όπως: η διακοπή του καπνίσματος, η κατανάλωση μιας υγιεινής διατροφής, η καθημερινή άσκηση και άλλα.

Η έγκαιρη διάγνωση, η οποία επιτυγχάνεται μέσα από τον προσυμπτωματικό πληθυσμιακό έλεγχο περιλαμβάνει την ιατρική παρακολούθηση και ιατρικές εξετάσεις οι οποίες πραγματοποιούνται σε ολόκληρο τον πληθυσμό, μετά από κάποια ηλικία, πριν την εμφάνιση οποιουδήποτε συμπτώματος και επομένως σε φαινομενικά υγιείς ανθρώπους, με σκοπό να διαγνωστεί ένας καρκίνος σε αρχικό στάδιο, δίνοντας μας έτσι τη δυνατότητα της πλήρους ίασης με την κατάλληλη αντιμετώπιση.

Δεν πρέπει εξάλλου να ξεχνάμε ότι ενώ η αντιμετώπιση ενός καρκίνου αρχικού σταδίου έχει ως στόχο την πλήρη ίαση, η αντιμετώπιση ενός πιο προχωρημένου σταδίου καρκίνου έχει ως στόχο συνήθως την παράταση του χρόνου ζωής αφού σε αυτές τις περιπτώσεις είναι δύσκολη, όχι όμως και απίθανη, η πλήρης ίαση.

Τα γενικά σημεία (αυτά που παρατηρεί ο ιατρός) και συμπτώματα (αυτά που αναφέρονται από τον ασθενή) του καρκίνου

Αυτό το τμήμα έχει σκοπό να σας βοηθήσει να καταλάβετε μερικά από τα πιθανά σημεία και συμπτώματα των συχνότερων τύπων καρκίνου. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι ο καρκίνος, όπως προαναφέρθηκε, δεν είναι μία νόσος που οφείλεται σε μία μόνο αιτία. Υπάρχουν περισσότερα από 200 διαφορετικά είδη καρκίνου, ο καθένας με τη δική του αιτία, προέλευση, κλινική πορεία και θεραπεία.

Πολλά από τα συμπτώματα του καρκίνου είναι αρκετά “γενικά” και συχνά και αξίζει να κατανοήσουμε ότι αυτά είναι πιο πιθανό να παρουσιαστούν σε άλλες, καλοήθεις καταστάσεις. Είναι όμως σημαντικό να συζητήσουμε την παρουσία τους και οποιεσδήποτε ανησυχίες με τον ιατρό μας ή ακόμα καλύτερο με κάποιον εξειδικευμένο ιατρό (ογκολόγο).

Ο ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ δεν ασχολείται αποκλειστικά με τη θεραπεία του καρκίνου αλλά κατέχει και ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη πρόληψη, την ενημέρωση και επομένως στη προστασία του γενικού πληθυσμού από καταστάσεις που μπορεί να προδιαθέτουν στην ανάπτυξη του καρκίνου.

Σχετικά με τον καρκίνο

Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, οι άνθρωποι γνωρίζουν κάποιον που πάσχει από καρκίνο. Υπολογίζεται ότι ένας στους τρεις θα αναπτύξει αυτή τη νόσο κατά τη διάρκεια της ζωής του. Αυτό μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου αυξάνεται καθώς μεγαλώνουμε. Περισσότεροι από 7 στους 10 (70%) του συνόλου των νεοδιαγνωσθέντων καρκίνων παρουσιάζονται σε άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω.

Ορισμένοι καρκίνοι είναι πολύ συχνοί, ενώ άλλοι είναι εξαιρετικά σπάνιοι. Στο δυτικό κόσμο, όπου ανήκει και η Ελλάδα, ο καρκίνος του προστάτη, του πνεύμονα και του παχέος εντέρου είναι οι τρείς πιο συχνές μορφές καρκίνου στους άνδρες, ενώ ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος του πνεύμονα και του παχέος εντέρου είναι οι τρείς συχνότερες μορφές καρκίνου στις γυναίκες.

Η αιτία των περισσοτέρων καρκίνων δεν είναι άγνωστη, αλλά γνωρίζουμε ορισμένους παράγοντες κινδύνου (καταστάσεις ή συνήθειες που αυξάνουν τις πιθανότητες ανάπτυξης του). Για παράδειγμα:

  • το κάπνισμα
  • η κακή διατροφή
  • η ακτινοβολία
  • η έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες
  • η παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής άσκησης και
  • η κληρονομικότητα

Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από καρκίνο μπορούν να θεραπευτούν, αλλά ακόμα και στις περιπτώσεις όπου η ίαση δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί, η ασθένεια μπορεί συχνά να ελεγχθεί με τη χημειοθεραπεία , με πολύ καλά αποτελέσματα και ποιότητα ζωής, για μήνες ή και χρόνια.

Σημεία και συμπτώματα

Ο καρκίνος μπορεί να θεραπευτεί ή να μπει σε μακροχρόνια ύφεση πιο εύκολα εάν διαγνωστεί σε αρχικό στάδιο .Έχοντας επίγνωση του σώματός σας και του τι είναι «φυσιολογικό» για τον οργανισμό σας, η έγκαιρη αναφορά των συμπτωμάτων σε έναν ειδικό ογκολόγο-παθολόγο και η σωστή διερεύνηση, θα σας οδηγείσει στην έγκαιρη διάγνωση ή στον αποκλυσμό της παρουσίας ενός κακοήθους νοσήματος.

“Η διάγνωση του καρκίνου πρέπει να γίνεται άμεσα με την εμφάνηση των πρώτων συμπτωμάτων, ή ακόμα καλύτερα ακόμα και πρίν την εμφάνηση οπουδήποτε συμπτώματος μέσα από τον προσυμπτωματικό έλεγχο.“

Υπάρχουν ορισμένα κοινά σημεία και συμπτώματα που μπορεί να σας προειδοποιήσουν για το γεγονός ότι κάτι νέο ή διαφορετικό συμβαίνει στον οργανισμό σας. Θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας, ή με έναν εξειδικευμένο ογκολόγο, εάν παρουσιάσετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:

  • ογκίδιο, σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος (και κυρίως στο μαστό)
  • βήχα, δύσπνοια ή βραχνάδα που δεν υποχωρεί
  • αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου
  • μη φυσιολογική αιμορραγία
  • αλλαγές στην εμφάνιση κάποιου σπίλου (ελιά)
  • ανεξήγητη απώλεια βάρους.

Ογκίδιο

Το ότι γνωρίζετε το σώμα σας, την εμφάνιση του αλλά και το πώς το αισθάνεστε, μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε εγκαίρως τυχόν αλλαγές που θα μπορούσαν να προκληθούν από κάποιο καρκίνο. Σε περίπτωση εμφάνισης νέου ευρήματος στο σώμα σας, αυτό πρέπει να παρακολουθείται στενά και στις περισσότερες περιπτώσεις να εξαιρείται ώστε να μπορούμε να έχουμε μια ιστολογική επιβεβαίωση για την προέλευσή του και τον χαρακτήρα του (καλοήθης ή κακοήθης). Τα νεοπλάσματα είναι συχνά (αλλά όχι πάντα) ανώδυνα, δεν προκαλούν δηλαδή πόνο, στα αρχικά τους στάδια.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι κάτι «μη φυσιολογικό» μπορεί συχνά να παρουσιαστεί στο σώμα σας, και ότι τα περισσότερα από αυτά δεν θα είναι καρκίνος, αλλά είναι λογικό να ζητάμε ΠΑΝΤΑ την επιβεβαίωση αυτού από έναν ογκολόγο.

Στο τμήμα που ασχολείται με τον καρκίνο του μαστού αναφαίρεται λεπτομερώς το τι πρέπει να ακολουθήσει από την εμφάνιση κάποιου οζιδίου στο μαστό σας.

Βήχας, δύσπνοια και βραχνάδα

Υπάρχουν πολλές ιατρικές καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν «θωρακικά» συμπτώματα, όπως βήχας και δύσπνοια (για παράδειγμα, λοιμώξεις, φλεγμονές, καρδιαγγειακά), αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις αυτά τα συμπτώματα μπορεί να οφείλονται σε καρκίνο του πνεύμονα ή των ανωτέρων αναπνευστικών οδών. Εάν έχετε βήχα ή αισθάνεστε δυσκολία στην αναπνοή για περισσότερο από δύο εβδομάδες πρέπει να επισκεφτείτε τον ιατρό σας. Είναι πολύ σημαντικό επίσης να επισκεφτείτε και να ενημερώσετε τον ιατρό σας εάν παρουσιάσετε αίμα στα πτύελα.

Η λαρυγγίτιδα (φλεγμονή του λάρυγγα) είναι συχνή και μπορεί να προκαλέσει βραχνή φωνή. Σε ένα μικρό αριθμό ανθρώπων η βραχνή φωνή μπορεί να είναι ένα σημάδι καρκίνου του λάρυγγα. Εάν η βραχνάδα συνεχίζεται για περισσότερο από δύο εβδομάδες, θα πρέπει να ενημερώσετε τον ιατρό σας.

Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου

Τα συμπτώματα του καρκίνου του εντέρου περιλαμβάνουν κυρίως αίμα στα κόπρανα, κοιλιακό πόνο, διάρροια ή δυσκοιλιότητα χωρίς προφανή λόγο ή ένα αίσθημα ατελούς κένωσης του εντέρου. Ο συχνότερος τρόπος παρουσίασης αυτού του καρκίνου είναι η ανεξήγητη αναιμία και αυτό γιατί το αίμα που χάνετε σε αυτές τις περιπτώσεις με τα κόπρανα είναι πολύ μικρής ποσότητας ώστε να μην μπορούμε να το αντιληφτούμε με γυμνό μάτι και μεγάλης χρονικής διάρκειας, προκαλώντας έτσι αναιμία. Σε άλλες περιπτώσεις το αίμα μπορεί να παρουσιάζετε σε μεγαλύτερη ποσότητα, σκούρο ή έντονο κόκκινο χρώμα και να γίνει αμέσως αντιληπτό. Έντονα κόκκινο αίμα το οποίο καλύπτει αλλά δεν είναι αναμεμιγμένο με τα κόπρανα και συνεχίζει να τρέχει στο χαρτί μετά το τέλος της κένωσης είναι συνήθως ένα σημάδι αιμορροΐδων και δεν σχετίζεται μα καρκίνο του παχέως εντέρου.

Να θυμάστε ότι μια μεταβολή στις συνήθειες του εντέρου δεν προκαλείται μόνο από καρκίνο, αλλά μπορεί να προκληθεί και από αλλαγές στη διατροφή, φάρμακα, άγχος, γαστρεντερίτιδα και πολλές άλλες παθήσεις. Εάν διαπιστωθούν οποιεσδήποτε αλλαγές διάρκειας περισσότερο από μερικές εβδομάδες, είναι σημαντικό να αποκλειστεί, εκτός των άλλων, και ο καρκίνος ως μια πιθανή αιτία.

Αιμορραγία 

Οποιαδήποτε ανεξήγητη αιμορραγία πρέπει πάντα να ελέγχεται από τον ιατρό σας.

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, αιμορραγία από τον πρωκτό πιο συχνά προκαλείται από αιμορροΐδες, αλλά μπορεί μερικές φορές να οφείλεται και σε καρκίνο του εντέρου, του ορθού ή του πρωκτού.

Ο καρκίνος της μήτρας ή του τραχήλου της μήτρας μπορεί να προκαλέσει στις γυναίκες αιμορραγία από τον κόλπο μεταξύ των φυσιολογικών έμμηνων ρύσεων ή μετά από το σεξ. Αφού η γυναίκα μπει στην περίοδο της εμμηνόπαυσης, ακόμα και μια σταγόνα αίμα πρέπει πάντα να ελέγχεται από τον γυναικολόγο.

“Οποιαδήποτε μη φυσιολογική αιμορραγία από τον κόλπο πρέπει πάντα να ελέγχετε”

Η παρουσία αίματος στα ούρα σας μπορεί να προκληθεί από καρκίνο στην ουροδόχο κύστη, τους ουρητήρες ή τους νεφρούς, συχνότερα όμως θα προκληθεί από κάποια λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος. Εάν παρατηρήσετε αίμα στα ούρα σας, είναι σημαντικό να επισκεφτείτε τον ουρολόγο.

Ο βήχας με αίμα στα πτύελα μπορεί να προκληθεί από σοβαρές λοιμώξεις του πνεύμονα, αλλά μπορεί μερικές φορές να οφείλεται σε καρκίνο του πνεύμονα.

Έμετος με παρουσία αίματος μπορεί να οφείλεται σε καρκίνο του στομάχου, αν και μπορεί επίσης να οφείλεται σε έλκος του στομάχου.Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό σε αυτές τις περιπτώσεις να υποβληθείτε σε γαστροσκόπηση.

Σπίλοι (ελιές) 

Το κακόηθες μελάνωμα είναι ένας τύπος καρκίνου του δέρματος που συχνά αρχίζει με μια αλλαγή στην εμφάνιση ενός αρχικά φυσιολογικού δέρματος. Αυτή η αλλαγή μπορεί να μοιάζει με έναν ανώμαλο νέο σπίλο. Λιγότερο από το ένα τρίτο των μελανωμάτων αναπτύσσεται σε προϋπάρχοντες σπίλους (ελιές). Μπορεί να είναι δύσκολο να διαπιστωθεί η διαφορά μεταξύ ενός σπίλου και του μελανώματος, αλλά θα πρέπει να ελέγχονται τα εξείς χαρακτηριστικά:

  • Ασυμμετρία: οι σπίλοι συνήθως παρουσιάζουν συμμετρικό σχήμα ενώ τα μελανώματα παρουσιάζουν συχνότερα ακανόνιστο και ασύμμετρο σχήμα.
  • Όρια: οι σπίλοι έχουν συνήθως καλά καθορισμένα όρια. Το μελάνωμα είναι πιο πιθανό να έχει ένα ακανόνιστο περίγραμμα με προεξοχές.
  • Χρώμα: οι σπίλοι τείνουν να παρουσιάζουν μια μόνο απόχρωση του καφέ. Τα μελανώματα συχνά έχουν περισσότερα από ένα χρώματα. Μπορεί να είναι διάφορες αποχρώσεις του καφέ αναμεμιγμένο με μαύρο, κόκκινο, ροζ, λευκό ή μπλε.
  • Μέγεθος: Η απότομη αύξηση μεγέθους ενός σπίλου πρέπει πάντα να ελέγχετε.
  • Κνησμός, πόνος ή αιμορραγία: Αυτάμπορούν επίσης να εμφανιστούν σε μελανώματα αν και είναι λιγότερο συχνές ενδείξεις.

Είναι σημαντικό να επισκεφτείτε τον δερματολόγο σας αν έχετε οποιαδήποτε ασυνήθιστα σημάδια στο δέρμα που διαρκούν περισσότερο από μερικές εβδομάδες, ή ένα ήδη προϋπάρχοντα σπίλο που παρουσιάζει οποιοδήποτε από τα παραπάνω σημεία ή συμπτώματα. Εάν θεωρηθεί ύποπτο ο δερματολόγος θα σας ζητήσει να το εξαιρέσετε χειρουργικά έτσι ώστε να υπάρχει η ιστολογική επιβεβαίωση της ύπαρξης ή μη ενός μελανώματος.

Ανεξήγητη απώλεια βάρους

Εάν έχετε χάσει βάρος σε μικρό χρονικό διάστημα (μερικούς μήνες), που δεν μπορεί να εξηγηθεί από αλλαγές στη διατροφή σας, αυξημένη άσκηση ή στρες, είναι σημαντικό να ενημερώσετε το ιατρό σας. Άλλα συμπτώματα, όπως είναι η αδυναμία και η εύκολη κόπωση, επίσης, μπορεί να είναι συμπτώματα του καρκίνου και έχουν την τάση να εμφανίζονται πριν παρουσιαστεί η απώλεια βάρους.

Τι πρέπει να κάνετε εάν παρουσιάσετε ανησυχητικά συμπτώματα

Είναι αποτελεσματικότερο να επισκεφτείτε έναν ογκολόγο-παθολόγο ο οποίος, αφού του εξηγήσετε τα συμπτώματα που παρουσιάζετε, θα ακούσει προσεκτικά το οικογενειακό σας ιστορικό, θα σας εξετάσει και θα σας ζητήσει να υποβληθείτε σε κάποιες εξετάσεις, όπως μια εξέταση αίματος, απεικονιστικές εξετάσεις ή κάποια βιοψία προκειμένου να αποκλείσει ή να επιβεβαιώσει την ύπαρξη καρκίνου.

ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΙΑΡΚΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΛΙΓΕΣ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΕΡΕΥΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟΝ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟ ΙΑΤΡΟ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΘΑ ΣΑΣ ΚΑΤΕΥΘΕΊΝΕΙ ΠΡΟΣ ΕΝΑ ΓΡΗΓΟΡΟ ΚΑΙ ΣΙΓΟΥΡΟ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟ Ή ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΙΑΣ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑΣ.

Πρέπει να θυμώμαστε ότι η πιθανότητα ίασης ή τουλάχιστον ικανής αντιμετώπισης ενός καρκίνου εξαρτάται από την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση. Ο καρκίνος δεν μας προσφέρει την δυνατότητα άσκοπης απώλειας χρόνου με χρονοβόρες εξετάσεις οι οποίες δεν στοχεύουν προς τον άμεσο αποκλεισμό της ύπαρξης μιας κακοήθειας.

Πρέπει επίσης να μην ξεχνάμε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις, τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν προκαλούνται από άλλα, καλοήθη, νοσήματα. Παρόλα αυτά για το λόγο που προαναφέρθηκε πρέπει πάντα να αποκλείεται η ύπαρξη καρκίνου μέσα σε ελάχιστες εβδομάδες.

Τροποποίηση και αποφυγή των παραγόντων κινδύνου


Περισσότερο από το 30% των θανάτων από καρκίνο θα μπορούσε να αποτραπεί με την τροποποίηση ή την αποφυγή των βασικών παραγόντων

κινδύνου, όπως :
-το κάπνισμα
-το μη φυσιολογικό αυξημένο βάρος και η παχυσαρκία
-η ανθυγιεινή διατροφή με χαμηλή κατανάλωση φρούτων και

λαχανικών
-η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας
-η χρήση αλκοόλ
-η σεξουαλικά μεταδιδόμενη HPV-λοίμωξη
-η αστική ατμοσφαιρική ρύπανση και η εσωτερική, από οικιακή χρήση καύση στερεών καυσίμων.

Η θεραπεία

Η θεραπεία του καρκίνου απαιτεί την προσεκτική επιλογή ενός ή περισσότερων παρεμβάσεων, όπως η χειρουργική επέμβαση, η ακτινοθεραπεία,

και αφώς η χημειοθεραπεία. Βασικός στόχος της θεραπείας είναι η ίαση ή η σημαντική παράταση της ζωής, ενώ ταυτόχρονα βελτιώνει και την ποιότητα της ζωής του ασθενούς. Τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου πρέπει πάντα να συμπληρώνει η ψυχολογική υποστήριξη των καρκινοπαθών.

Αναλυτικά η θεραπευτική προσέγγιση περιγράφεται ξεχωριστά σε κάθε τύπο καρκίνου.

Η θεραπεία του καρκίνου αρχικού σταδίου (που έχει δηλαδή διαγνωσθεί εγκαίρως).


Μερικοί από τους πιο συχνούς τύπους καρκίνου, όπως ο καρκίνος του μαστού, του τραχήλου της μήτρας, του στόματος, του νεφρού, του πνεύμονα και του παχέος εντέρου έχουν υψηλά ποσοστά ίασης, όταν ανιχνεύονται έγκαιρα, σε αρχικό στάδιο και υποβάλλονται στη κατάλληλη θεραπεία σύμφωνα με τις παγκόσμιες κατευθυντήριες οδηγίες.



Παρηγορητική φροντίδα.


Η παρηγορητική φροντίδα είναι η θεραπεία που χορηγείται σε καρκινοπαθείς τελικού σταδίου, με σκοπό την ανακούφιση από τα συμπτώματα που προκαλούνται από τη νόσο. Η παρηγορητική φροντίδα βοηθά στην επίτευξη μιας καλύτερης ποιότητας ζωής. Απαιτείται ιδιαίτερα σε ασθενείς που δεν είναι σε θέση να λάβουν χημειοθεραπεία.

Για περισσότερες λεπτομέρειες δείτε το τμήμα "Χημειοθεραπεία"