.

Η Έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού

"Η έγκαιρη διάγνωση επιτυγχάνεται με τον προσυμπτωματικό έλεγχο"

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος είναι αυτός ο οποίος χρησιμοποιεί απλές εξετάσεις (κλινική εξέταση, εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις) και έχει ως σκοπό την ανακάλυψη του καρκίνου σε φαινομενικά υγιείς ανθρώπους, πριν δηλαδή από την εμφάνιση συμπτωμάτων, σε αρχικό στάδιο και επομένως με περισσότερες θεραπευτικές επιλογές και με σοβαρή πιθανότητα ίασης.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος είναι αυτός ο οποίος χρησιμοποιεί απλές εξετάσεις (κλινική εξέταση, εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις) και έχει ως σκοπό την ανακάλυψη του καρκίνου σε φαινομενικά υγιείς ανθρώπους, πριν δηλαδή από την εμφάνιση συμπτωμάτων, σε αρχικό στάδιο και επομένως με περισσότερες θεραπευτικές επιλογές και με σοβαρή πιθανότητα ίασης.

Συνήθως όταν παρουσιάζονται τα συμπτώματα, ο καρκίνος έχει ήδη αρχίσει να εξαπλώνεται.

Οι επιστήμονες προσπαθούν να κατανοήσουν καλύτερα το ποιοι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ορισμένες μορφές καρκίνου. Βάσει αυτού, οι ογκολόγοι είναι σε θέση να συστήνουν τον προσυμπτωματικό έλεγχο κυρίως σε αυτούς που παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου αν και ο έλεγχος αυτός πρέπει να απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους, μετά από κάποια ηλικία.

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι όταν σας προτείνεται ο έλεγχος αυτός δεν σημαίνει ότι έχετε καρκίνο αλλά είναι μια σημαντική, παγκόσμια, προσπάθεια ανακάλυψης μιας πιθανής κακοήθειας σε αρχικό, ιάσιμο στάδιο.

Εάν τα αποτελέσματα του προσυμπτωματικού ελέγχου δημιουργήσουν την παραμικρή υποψία ύπαρξης κακοήθειας τότε θα χρειαστεί να γίνουν περισσότερες εξετάσεις. Αυτές ονομάζονται πλέον διαγνωστικές εξετάσεις.

Στις ΗΠΑ, περισσότεροι από 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι θα διαγνωστούν με καρκίνο κατά τη διάρκεια  του τρέχοντος έτους, και περισσότεροι από 500.000 άνθρωποι θα πεθάνουν από τη νόσο αυτή.

Το 2011, εκτιμάται ότι περίπου 230.480 νέες περιπτώσεις διηθητικού καρκίνου του μαστού διαγνώστηκαν σε γυναίκες στις ΗΠΑ, μαζί με 57.650 νέες περιπτώσεις μη-διηθητικού (in situ) καρκίνου του μαστού ενώ περισσότερες από 39.000 απεβίωσαν από την νόσο αυτή.

Το Αμερικανικό Εθνικό Αντικαρκινικό Ινστιτούτο εκτιμά ότι το 35% των θανάτων από καρκίνο θα μπορούσαν να αποφευχθούν μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του μαστού

Τρεις απλές εξετάσεις και η αυτοεξέταση του μαστού (η εξέταση από εσάς τις ίδιες) χρησιμοποιούνται συνήθως στον προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του μαστού:

Μαστογραφία 

Η μαστογραφία είναι η ακτινολογική διαγνωστική εξέταση των μαστών. Αυτή η εξέταση μπορεί να ανακαλύψει ακόμα και όγκους οι οποίοι είναι πάρα πολύ μικροί σε μέγεθος για να μπορέσουν να ψηλαφηθούν στην αυτοεξέταση του μαστού. Για να πετύχουμε το καλύτερο επιθυμητό αποτέλεσμα από τη μαστογραφία, πρέπει απαραιτήτως να συνδυάζεται με τη κλινική εξέταση από ειδικό ογκολόγο.

H ικανότητα της μαστογραφίας να ανακαλύψει ένα καρκίνο του μαστού εξαρτάται από το μέγεθος του όγκου, την πυκνότητα του μαστού και βέβαια την ικανότητα του ακτινολόγου να «διαβάσει» τη μαστογραφία. Συμβουλευτείτε έναν ογκολόγο για το που μπορείτε να κάνετε τη μαστογραφία σας καθώς δεν έχουν όλοι οι ακτινολόγοι την ικανότητα και την εμπειρία να διαγνώσουν ένα καρκίνο του μαστού. Αφού ολοκληρώσετε την εξέταση, δείξτε την μαστογραφία σας στον ογκολόγο.

Οι λόγοι για τους οποίους συνήθως μια γυναίκα αποφεύγει τη μαστογραφία είναι η αμέλεια, ο

φόβος, η άγνοια και ίσως η πεποίθηση ότι σε  αυτήν δεν θα συμβεί ποτέ κάτι κακό.

Υπάρχουν τρία είδη μαστογραφίας

Διακρίνουμε τρία είδη μαστογραφίας, ανάλογα με την τεχνολογία που χρησιμοποιείται, δηλαδή την αναλογική και τη ψηφιακή μαστογραφία.

1. Η αναλογική μαστογραφία

Η αναλογική μαστογραφία είναι παλαιότερη μέθοδος, η οποία χρησιμοποιεί ένα ακτινογραφικό μηχάνημα που εκπέμπει ακτίνες Χ για να αποτυπώσει την εικόνα του μαστού σε ακτινογραφικό φιλμ.

Η τεχνολογία αυτή, πλέον, έχει σαφώς ξεπεραστεί και αν και συνεχίζει να χρησιμοποιείται, κυρίως λόγω της χαμηλής της τιμής, η διαγνωστική της ικανότητα είναι περιορισμένη. Σήμερα έχει αντικατασταθεί από την ψηφιακή μαστογραφία η οποία παρέχει πολλά πλεονεκτήματα.

2. Η ψηφιοποιημένη μαστογραφία

Η ψηφιοποιημένη μαστογραφία δεν είναι τίποτε άλλο από την απλή αναλογική μαστογραφία της οποίας οι εικόνες τυπώνονται σε ψηφιακό εκτυπωτή. Επομένως, η ψηφιοποιημένη έχει 4 φορές μεγαλύτερη δόση ακτινοβολίας από την ψηφιακή. Δεδομένου ότι γίνεται σε αναλογικό μηχάνημα η εξέταση διαρκεί περισσότερο με την πίεση στο μαστό να γίνεται χειροκίνητα. Η ποιότητα της εικόνας εξαρτάται από την κατάσταση, τη συντήρηση και την ποιότητα της κασέτας όπου τοποθετείται το film. Δεν έχει επαναληψιμότητα και δυνατότητα εκ των υστέρων επεξεργασίας ακόμα και αν αποθηκευτεί ψηφιακά. Μάλιστα η μετατροπή των δεδομένων από την αναλογική σε ψηφιακή μορφή είναι δυνατόν να απολέσει μέρος της πληροφορίας και να υποβαθμίσει την ποιότητα της ψηφιοποιημένης μαστογραφίας έτσι ώστε να είναι λιγότερο ακριβής από μια απλή αναλογική μαστογραφία.

3. Ψηφιακή Μαστογραφία

Η ψηφιακή μαστογραφία είναι πλέον η συνέχεια της αναλογικής μαστογραφίας και είναι ο πιο αξιόπιστος τρόπος απεικόνισης του μαστού. Στη ψηφιακή μαστογραφία, το κλασσικό φιλμ στο οποίο οι ακτίνες Χ δημιουργούν την εικόνα του μαστού αντικαθίσταται από ηλεκτρονικούς ανιχνευτές που μετατρέπουν την ακτινογραφία σε ηλεκτρικά σήματα. Οι ανιχνευτές αυτοί είναι παρόμοιοι με εκείνους που χρησιμοποιούνται στις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές. Τα ηλεκτρικά σήματα μετατρέπονται σε εικόνες από έναν υπολογιστή και μπορούμε να τις δούμε στην οθόνη του υπολογιστή, να τις επεξεργαστούμε βελτιώνοντας τη ποιότητα τους ή να εκτυπωθούν σε ειδικό φιλμ, παρόμοιο με αυτό που χρησιμοποιείται στις αναλογικές μαστογραφίες.

Σημαντικές εξελίξεις στη ψηφιακή μαστογραφία είναι :

Το σύστημα υποβοηθούμενης διάγνωσης (Computer-aided detection CAD) το οποίο χρησιμοποιεί ένα λογισμικό του υπολογιστή για την αναζήτηση και ανεύρεση παθολογικών περιοχών στη πυκνότητα, το μέγεθος ή μικροαποτιτανώσεις που μπορεί να υποδεικνύουν την παρουσία καρκίνου. Το σύστημα CAD επομένως, αναδεικνύει αυτές τις περιοχές και προειδοποιεί τον ακτινολόγο για την ανάγκη περαιτέρω ανάλυσης και ελέγχου.

Η τομοσύνθεση του μαστού (Breast tomosynthesis), που ονομάζεται και τρισδιάστατη (3-D) απεικόνιση του μαστού. Η Τομοσύνθεση είναι μία καινούργια τεχνική που έχει την δυνατότητα να μετατρέψει την εικόνα του μαστού σε εικόνα τριών διαστάσεων και να αυξήσει την ακρίβεια της Ψηφιακής μαστογραφίας ξεχωρίζοντας τους φυσιολογικούς ιστούς από το πρόβλημα διευκολύνοντας την ανίχνευση των ύποπτων από τα καλοήθη χαρακτηριστικά ακόμα και της πιο μικρής βλάβης. Μικροί καρκίνοι που κρύβονται πολλές φορές καλυμμένοι από πυκνό ινοαδενικό στρώμα (υπαρκτό πρόβλημα μιας 2D τεχνικής όπως η μαστογραφία) ανιχνεύονται ευκολότερα με την τομοσύνθεση ιδιαίτερα στις νέες γυναίκες που συνήθως έχουν πυκνούς μαστούς. Η υπεροχή της τομοσύνθεσης έναντι της χωρίς τομοσύνθεση ψηφιακής μαστογραφίας έχει ήδη επιβεβαιωθεί σε μελέτες τα τελευταία 2-3 χρόνια.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της ψηφιακής μαστογραφίας;

Το πλεονέκτημα της ψηφιακής μαστογραφίας είναι η δυνατότητα της να εντοπίσει ακόμα και εξαιρετικά μικρά ευρήματα στο μαστό, όπως για παράδειγμα μικρά οζίδια και αλλοιώσεις με μέγεθος ακόμα και 0,2 χιλιοστά.

Εικόνα : Η ψηφιακή (ΑΡ) σε σχέση με την αναλογική (ΔΕ) μαστογραφία

  • Με ψηφιακή μαστογραφία μπορούμε να απεικονίσουμε με μεγάλη ευκρίνεια ακόμα και πυκνούς μαστούς σε νεότερες γυναίκες, με αποτέλεσμα την καλύτερη αξιολόγηση και την ακριβέστερη διάγνωση.
  • Στην ψηφιακή μαστογραφία η εξέταση διαρκεί περίπου το μισό χρόνο σε σχέση με την αναλογική.
  • Η άσκηση πίεσης είναι μικρότερη, με βελτίωση της διαδικασίας ακόμα και για γυναίκες με μεγαλύτερους μαστούς.
  • Μειώνεται κατά πολύ η δόση της ακτινοβολίας που χρησιμοποιείται καθώς η ψηφιακή μαστογραφία έχει περίπου 25% λιγότερη ακτινοβολία.
  • Οι εικόνες που λαμβάνονται στην ψηφιακή μαστογραφία είναι υψηλότερης ανάλυσης σε σχέση με την αναλογική, βοηθώντας την έγκαιρη αλλά και πιο αποτελεσματική διάγνωση του καρκίνου του μαστού.
  • Οι ακτινολόγοι έχουν τη δυνατότητα να επεξεργαστούν στον υπολογιστή την ψηφιακή απεικόνιση ώστε να την κάνουν πιο ευκρινή αν χρειαστεί.
  • Η εικόνα μπορεί να αποθηκευτεί σε ψηφιακή μορφή σε έναν υπολογιστή και να
    παραμείνει αναλλοίωτη για πολλά χρόνια.

Η ψηφιακή μαστογραφία είναι ιδανική επιλογή για όλες τις γυναίκες και κυρίως για αυτές με πυκνό μαστό, δηλαδή τις νεότερες γυναίκες, καθώς μπορεί να προσφέρει πιο καθαρή εικόνα και να βοηθήσει τον ακτινολόγο να κάνει αλάνθαστη διάγνωση.

Μεγαλύτερα ποσοστά διάγνωσης καρκίνου του μαστού με την ψηφιακή μαστογραφία

Η ψηφιακή μαστογραφία εντοπίζει σαφώς περισσότερα περιστατικά καρκίνου του μαστού σε σύγκριση με την αναλογική μαστογραφία.

Ενώ με την αναλογική μαστογραφία ανιχνεύονται περίπου 4 περιστατικά καρκίνου στις 1.000 γυναίκες που ελέγχονται, ενώ με τη ψηφιακή μαστογραφία εντοπίζονται περίπου 8 περιστατικά καρκίνου μαστού στις 1.000 γυναίκες.

Η ψηφιακή μαστογραφία είναι πιο αξιόπιστη από την κλασική;

Σαφώς ναι.

Πώς πρέπει να προετοιμαστώ;

Πριν προγραμματίσετε μια μαστογραφία, σας συνιστούμε να συζητήσετε με τον ογκολόγο την ύπαρξη τυχόν νέων ευρημάτων ή αλλαγών στο στήθος σας. Επιπλέον, ενημερώστε τον ογκολόγο σας για τυχόν παλαιότερες χειρουργικές επεμβάσεις στο μαστό, τη χρήση ορμονών, και το οικογενειακό ή προσωπικό ιστορικό παθήσεων του μαστού.

Μην προγραμματίσετε τη μαστογραφία σας για τις δύο εβδομάδες πριν από την έμμηνο ρύση, καθώς το στήθος είναι διογκωμένο και συχνά επώδυνο τις ημέρες αυτές.

"Η καλύτερη στιγμή για μαστογραφία είναι μία εβδομάδα με 10 ημέρες από την πρώτη ημέρα της περιόδου"

Πάντα να ενημερώνετε τον ογκολόγο σας ή τον ακτινολόγο σας εάν υπάρχει η πιθανότητα να είστε έγκυος.

Συστάσεις:

  • Μην φοράτε αποσμητικό, ταλκ ή λοσιόν στη μασχάλη ή το στήθος σας την ημέρα της εξέτασης. Αυτά μπορεί να εμφανιστούν στη μαστογραφία ως ύποπτες μικροασβεστώσεις.
  • Περιγράψτε τυχόν συμπτώματα ή αλλαγές του μαστού στον ογκολόγο και τον ακτινολόγο πριν την εκτέλεση της μαστογραφίας.
  • Εάν είναι δυνατόν, να έχετε μαζί σας προηγούμενες μαστογραφίες για να τις δείξετε στους ιατρούς σας.
  • Ρωτήστε πότε θα είναι έτοιμα τα αποτελέσματα σας.

Κάθε πότε πρέπει να επαναλαμβάνεται η μαστογραφία;

Μετά την ηλικία των 40 ετών κάθε χρόνο και αυτό γιατί μετά την ηλικία αυτή

•             ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου αυξάνεται και

•             ο μαστός δεν είναι πλέον τόσο “ευαίσθητος” στη τακτική ακτινοβολία που δέχεται με τη μαστογραφία.

Κάνοντας  μια μαστογραφία κάθε χρόνο, μας δίνεται η δυνατότητα, εάν εν τω μεταξύ έχει αναπτυχθεί κάποια κακοήθεια, να την εντοπίσουμε σε αρχικό στάδιο και κατά συνέπεια να έχουμε καλύτερη πρόγνωση (εξέλιξη) και αύξηση του προσδόκιμου ζωής.

Σε ποια μέρα του κύκλου πρέπει να γίνεται;

Οι γυναίκες πρέπει να γνωρίζουν, προτού προγραμματίσουν ένα ραντεβού για μαστογραφία, ότι δεν πρέπει να υποβάλλονται σε αυτή την εξέταση στη 2η φάση του εμμηνορρυσιακού τους κύκλου, δηλαδή τις 10-15 ημέρες πριν από την επόμενη έμμηνο ρύση. Ο λόγος είναι ότι ο μαστός διογκώνεται μετά την ωορρηξία (περίπου τη 14η ημέρα), οπότε υπάρχει κίνδυνος λανθασμένης διάγνωσης και η εξέταση γίνεται επώδυνη. Συνιστάται, επομένως, η μαστογραφία να γίνεται την 8η με 10η ημέρας του κύκλου, μετρώντας από την πρώτη ημέρα της περιόδου και όχι από το τέλος της.

Τι θα αισθανθώ;  Είναι επώδυνη εξέταση;

Η μαστογραφία δεν πονάει. Θα αισθανθείτε πίεση στο στήθος σας, καθώς πιέζεται από το μαστογράφο. Μερικές γυναίκες με ευαίσθητο στήθος μπορεί να παρουσιάσουν μια μικρή ενόχληση. Εάν ανήκετε σε αυτές προγραμματίστε την εξέταση τις ημέρες που το στήθος σας είναι λιγότερο ευαίσθητο. Ενημερώστε τον ακτινολόγο, αν εμφανιστεί πόνος όσο η πίεση αυξάνεται. Εάν η ενόχληση είναι σημαντική, τότε θα χρησιμοποιηθεί μικρότερη συμπίεση. Πρέπει, ωστόσο, να υπάρξει μια ελαφριά πίεση στο μαστό για καλύτερη εικόνα. Στην περίπτωση που ο μαστός είναι πολύ πυκνός, θα χρειαστεί μεγαλύτερη πίεση, και μπορεί να προκαλέσει λίγο πόνο, ο οποίος όμως είναι υποφερτός και παροδικός.

Η ακτινοβολία από τη μαστογραφία μπορεί να προκαλέσει καρκίνο;

Υπάρχει ένας ελάχιστος κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού από τη μαστογραφία. Η ακτινοβολία που λαμβάνει ο μαστός είναι ιδιαίτερα χαμηλή. Ο κίνδυνος για εμφάνιση καρκίνου του μαστού και το όφελος από την έγκαιρη διάγνωσή του ξεπερνά κατά πολύ το κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου από την ακτινοβολία που λαμβάνει η γυναίκα όταν υποβάλλεται σε μαστογραφία.

Κάνοντας μαστογραφία, μπορώ να είμαι ήσυχη; Χρειάζεται να κάνω κάτι άλλο;

Ναι. Η μαστογραφία δεν υποκαθιστά την κλινική εξέταση και θα πρέπει να αξιολογείται και από τον ογκολόγο και πάντα να συσχετίζεται με τα κλινικά ευρήματα από τη κλινική εξέταση.

Πώς γίνεται η μαστογραφία;

Κατά τη διάρκεια της μαστογραφίας, ένα ειδικά εκπαιδευμένος τεχνολόγος θα σας βοηθήσει να τοποθετήσετε σωστά το στήθος σας στο μαστογράφο. Το στήθος σας τοποθετείται σε ειδική “πλατφόρμα” (συχνά κατασκευασμένο από διαφανές πλεξιγκλάς ή άλλο πλαστικό) και συμπιέζεται σταδιακά.

Η συμπίεση του μαστού είναι απαραίτητη προκειμένου:

  • να μειωθεί το πάχος του μαστού, έτσι ώστε ολόκληρος ο ιστός του μαστού να μπορεί να απεικονιστεί.
  • να απλωθεί ο μαστικός ιστός, ώστε οι μικρές ανωμαλίες να είναι λιγότερο πιθανό να επισκιαστούν από τους υπερκείμενους αδένες του μαστού.
  • να επιτρέπει τη χρήση χαμηλότερης δόσης ακτίνων Χ αφού αυτές θα πρέπει να διασχίσουν και να απεικονίσουν ένα λεπτότερο στρώμα του μαστού.
  • να κρατηθεί σταθερό το στήθος, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα θολώματος της εικόνας που προκαλείται από την κίνηση.
  • Θα σας ζητηθεί να αλλάξετε θέση μεταξύ των λήψεων. Οι συνήθεις λήψεις είναι η πρόσθια και η πλάγια. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται και για τον άλλο μαστό.

Θα πρέπει να παραμείνετε ακίνητη και μπορεί να σας ζητηθεί να κρατήσετε την αναπνοή για λίγα δευτερόλεπτα, έτσι ώστε κατά τη διάρκεια της λήψης να μειωθεί η πιθανότητα λήψης θολής εικόνας.

Η διαδικασία της εξέτασης διαρκεί περίπου 10 λεπτά.

Ποιο είναι το κόστος της κλασικής και της ψηφιακή μαστογραφίας;

Το κόστος της κλασικής μαστογραφίας ανέρχεται στα 30-60 ευρώ, αλλά καλύπτεται από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία στα κρατικά νοσοκομεία και στα συμβεβλημένα ιδιωτικά κέντρα. Το κόστος της ψηφιακής ανέρχεται στα 70 με 100 ευρώ και δεν καλύπτεται μέχρι στιγμής από κανένα ταμείο.

Κλινική εξέταση του μαστού

Η κλινική εξέταση του μαστού είναι μια εξέταση η οποία γίνεται σαφώς από ογκολόγο, έναν ιατρό δηλαδή που ασχολείται με τον καρκίνο του μαστού. Ο ογκολόγος θα ψηλαφίσει προσεκτικά το στήθος και τις μασχάλες σας ψάχνοντας για οζίδια, ουλές, έκκριμα της θηλής ή οτιδήποτε άλλο ασυνήθιστο. Είναι μια εξέταση που πρέπει πάντα να συνδυάζεται με τη μαστογραφία αλλά και με την αυτοεξέταση του μαστού ξεκινώντας από την ηλικία των 20 ετών.

Δεν αντικαθιστά την αυτοεξέταση καθώς είναι σημαντικό να γνωρίσετε το στήθος σας, δηλαδή τη φυσιολογική του εμφάνιση και υφή, με τη μηνιαία αυτοεξέταση, έτσι ώστε να είναι πιο εύκολο να διακρίνετε οποιαδήποτε νέα ανωμαλία παρουσιαστεί (οζίδια, σκληρίες, πτυχώσεις, εξογκώματα και άλλα). Εάν ψηλαφίσετε οποιαδήποτε εξόγκωμα ή παρατηρήσετε κάποια άλλη αλλαγή, μιλήστε με τον ογκολόγο σας.

Η εξέταση των μαστών, από ογκολόγο, πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 20 ετών και να επαναλαμβάνεται κάθε 2 με 3 χρόνια μέχρι την ηλικία των 30 ετών και κάθε χρόνο μετά, εφ’ όρου ζωής.

Συγκριτικά, η τυχαία εύρεση ογκιδίου αποκαλύπτει μεγέθη 2-3,5 εκατοστών, σε σχέση με τη τακτική μαστογραφία και τη κλινική εξέταση ο συνδυασμός των οποίων ανακαλύπτει ογκίδια διαμέτρου μικρότερης του 1 εκατοστού. Αυτομάτως αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικό είναι να γίνεται η εξέταση αυτή μέσα στα προτεινόμενα χρονικά πλαίσια.

Υπερηχογράφημα Μαστού

Το υπερηχογράφημα μαστού, είναι μια εξέταση των μαστών με τη χρήση υπερηχητικών κυμάτων.

Το υπερηχογράφημα μαστού δημιουργεί μια εικόνα του εσωτερικού των μαστών, όχι με ακτίνες Χ όπως η μαστογραφία, αλλά με κύματα ήχου υψηλής συχνότητας (υπέρηχοι).

Το υπερηχογράφημα μαστού είναι μια συμπληρωματική εξέταση, η οποία προτιμάτε στις ηλικίες κάτω των 35 ετών και που μπορεί να διαχωρίσει σε μεγάλο ποσοστό το είδος ενός όγκου, αν δηλαδή είναι κυστικό ή συμπαγές, και σε κάποιο βαθμό αν είναι καλόηθες ή κακόηθες.

Πως γίνεται το υπερηχογράφημα μαστού

Το υπερηχογράφημα γίνεται με τη χρήση του μηχανήματος υπερήχων, με κεφαλή κατάλληλη για τους μαστούς.

Η εξεταζόμενη γυναίκα ξαπλώνει σε ύπτια θέση και τοποθετεί τα χέρια πίσω από το κεφάλι για μεγαλύτερη έκταση των μαστών και λεμφαδένων. Το μηχάνημα τότε αναπαράγει την ανατομική δομή του μαστού αλλά και της περιοχής της μασχάλης σε μια εικόνα σε ένα μόνιτορ.

Αυτό επιτρέπει να φανεί ολόκληρος ο μαστός και οι γύρω περιοχές του, και μάλιστα με μια εξέταση που είναι ανώδυνη, γρήγορη, χωρίς ακτινοβολία και 100% αβλαβής (φανταστείτε ότι η ίδια τεχνολογία χρησιμοποιείτε στις έγκυες γυναίκες για τον έλεγχο του εμβρύου). Ωστόσο το υπερηχογράφημα μαστών πρέπει να γίνεται από ακτινολόγο που γνωρίζει καλά τη σύσταση των μαστών και τις παθήσεις τους.

Πότε συνιστάται το υπερηχογράφημα μαστού

Η μέθοδος αυτή μπορεί να εφαρμοστεί συνδυαστικά με κλινική εξέταση:

•             σε γυναίκες κάτω των 35 ετών που θέλουν να ελέγξουν το στήθος τους χωρίς τη λήψη ακτινοβολίας

•             σε γυναίκες που πρόκειται να εγχειριστούν και χρειάζονται προεγχειρητικό εντοπισμό με υπερηχογραφική συμβολή και καθοδήγηση

•             για το διαχωρισμό των κύστεων ή αδενωμάτων του μαστού

Ωστόσο το υπερηχογράφημα μαστού δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υποκαταστήσει τη μαστογραφία σε γυναίκες άνω των 40 ετών.

Άλλες εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου

MRI (μαγνητική τομογραφία-μαστογραφία)

Η μαγνητική τομογραφία και πιο συγκεκριμένα η μαγνητική μαστογραφία είναι μια εξέταση που χρησιμοποιείται σε γυναίκες με υψηλό κληρονομικό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η μαγνητική τομογραφία είναι πιο ευαίσθητη από τη μαστογραφία στην εύρεση των όγκων του μαστού.

Στις γυναίκες με μέσο και χαμηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, η μαγνητική τομογραφία μπορεί να γίνει για να βοηθήσει στην επίλυση διαγνωστικών προβλημάτων.

Χρησιμοποιείται επομένως για:

  • Τη μελέτη οζιδίων του μαστού που παραμένουν μετά τη χειρουργική επέμβαση ή την ακτινοθεραπεία
  • Σε γυναίκες με αυξημένο κληρονομικό κίνδυνο
  • Τη μελέτη του μαστού όταν υπάρχουν κλινικές ενδείξεις παρουσίας καρκίνου στους μασχαλιαίους λεμφαδένες αλλά δεν μπορεί να εντοπιστεί η εστία του καρκίνου στο μαστό κατά την κλινική εξέταση τη μαστογραφία ή το υπερηχογράφημα.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος έχει κινδύνους;

Πριν από την οποιαδήποτε εξέταση προσυμπτωματικού ελέγχου, πρέπει να συζητήσετε με τον ογκολόγο το τι πρέπει να περιμένετε και ποιος είναι ο λόγος της εξέτασης αυτής.

Οι κίνδυνοι του προσυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου του μαστού περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

- Τα ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα

Το αποτέλεσμα του προσυμπτωματικού ελέγχου μπορεί να φαίνεται ότι είναι φυσιολογικό ενώ στη πραγματικότητα να υπάρχει κάποιος καρκίνος που για κάποιο λόγο δεν φάνηκε στις εξετάσεις. Μια γυναίκα που λαμβάνει ένα ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα (δηλαδή ένα που δείχνει ότι δεν υπάρχει καρκίνος, ενώ πραγματικά υπάρχει) μπορεί να καθυστερήσει την περαιτέρω διερεύνηση ακόμη και όταν υπάρχουν συμπτώματα.

Ένας στους 10 καρκίνους μπορεί να χαθεί από τη μαστογραφία . Για το λόγo αυτό πρέπει πάντα να συνδυάζεται με τη κλινική εξέταση.

Ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα εμφανίζονται πιο συχνά σε νεαρές γυναίκες από ό, τι σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς οι μαστοί των νεότερης ηλικίας γυναικών είναι πιο πυκνοί. Το μέγεθος του όγκου , ο ρυθμός της ανάπτυξής του, τα επίπεδα των ορμονών όπως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη στο σώμα της γυναίκας, και η ικανότητα του ακτινολόγου μπορούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα.

- Τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα του προσυμπτωματικού ελέγχου μπορεί να φαίνονται ότι δεν είναι φυσιολογικά , ακόμη και αν δεν υπάρχει καρκίνος. Ένα ψευδώς θετικό αποτέλεσμα (που δείχνει δηλαδή ότι υπάρχει καρκίνος, ενώ στη πραγματικότητα δεν υπάρχει) μπορεί να προκαλέσει άγχος και συνήθως ακολουθείται από περισσότερες εξετάσεις (όπως βιοψία ), οι οποίες ενέχουν επίσης κινδύνους.

Στο μεγαλύτερο ποσοστό των ύποπτων για καρκίνο αποτελεσμάτων, τελικά αποδεικνύεται ότι είναι φυσιολογικά και δεν υπάρχει κάτι ανησυχητικό. Τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα είναι πιο συχνά σε νεαρές γυναίκες, σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί στο παρελθόν σε βιοψίες μαστού και σε γυναίκες που λαμβάνουν ορμόνες, όπως οιστρογόνα και προγεστερόνη. Η ικανότητα του ακτινολόγου μπορεί να επηρεάσει επίσης  ένα ψευδώς θετικό αποτέλεσμα.

Η μαστογραφία εκθέτει το στήθος σε μία πολύ μικρή δόση ακτινοβολίας.

Η έκθεση σε ακτινοβολία είναι ένας παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του μαστού. Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού από την έκθεση σε ακτινοβολία, όπως μαστογραφίες ή ακτινογραφίες , είναι μεγαλύτερη με υψηλότερες δόσεις ακτινοβολίας και σε νεότερες γυναίκες. Για τις γυναίκες ηλικίας άνω των 40 ετών, τα οφέλη από την ετήσια μαστογραφία είναι μεγαλύτερα από τους κινδύνους που ενέχει η έκθεση στην ακτινοβολία.