.

Η Ορμονοθεραπεία για τον καρκίνο του μαστού

Η ορμονική θεραπεία προκαλεί τη μείωση των επιπέδων των ενδογενών ορμονών στο σώμα (που παράγονται από τον οργανισμό μας) ή παρεμποδίζει τις επιδράσεις τους στα φυσιολογικά αλλά και τα καρκινικά κύτταρα. Συχνά δίνεται μετά από τη χειρουργική επέμβαση και τη χημειοθεραπεία με σκοπό να μειώσει την πιθανότητα επανεμφάνισης του καρκίνου.

Οι ορμόνες είναι ουσίες που παράγονται από αδένες του σώματος και κυκλοφορούν στο αίμα. Ενεργούν ως χημικοί αγγελιοφόροι βοηθώντας στον έλεγχο της ανάπτυξης και της δραστηριότητας των κυττάρων και των οργάνων.

Τα οιστρογόνα είναι οι κύριες γυναικείες ορμόνες οι οποίες προωθούν τη διαμόρφωση των γυναικείων φυλετικών χαρακτηριστικών αλλά είναι και υπεύθυνες για την ανάπτυξη του όγκου σε ορμονοεξαρτώμενους καρκίνους του μαστού, δηλαδή τους καρκίνους με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς.

Οι πηγές των οιστρογόνων στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες (αυτές δηλαδή που παρουσιάζουν

ακόμα έμμηνο ρύση) είναι κυρίως οι ωοθήκες, ενώ στις μετεμμηνοπαυσιακές (αυτές δηλαδή που βρίσκονται σε εμμηνόπαυση) τα οιστρογόνα παράγονται κατά κύριο λόγο, στα επινεφρίδια αλλά και στο λιπώδη ιστό με τη μετατροπή των ανδρογόνων που παράγονται στα επινεφρίδια, σε οιστρογόνα μέσω ενός ενζύμου που λέγεται αρωματάση.

Επομένως στις νεότερες γυναίκες στόχος είναι η καταστολή της λειτουργίας των ωοθηκών ενώ στις μεγαλύτερες, μετά τη διακοπή της εμμήνου ρύσεως, η αναστολή της αρωματάσης.

Βασική προϋπόθεση για να έχει μια γυναίκα όφελος από την ορμονοθεραπεία είναι η ιστολογική εξέταση του όγκου να δείξει ότι τα καρκινικά κύτταρα παρουσιάζουν υποδοχείς οιστρογόνων (ER).

Αυτοί οι υποδοχείς είναι πρωτεΐνες μέσα στον πυρήνα του κυττάρου που ενεργοποιούνται μόλις τα οιστρογόνα προσδεθούν σε αυτές, προκαλώντας την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων και αναστέλλοντας τον θάνατό τους.

Η ορμονοθεραπεία είναι συνήθως καλά ανεκτή. Μερικές φορές οι παρενέργειες που μπορεί να εμφανιστούν είναι πιο ενοχλητικές στους πρώτους μήνες από την έναρξη της αγωγής, αλλά συνήθως βελτιώνονται με την πάροδο του χρόνου. Αν συνεχίσετε να αντιμετωπίζετε προβλήματα, πρέπει να τα αναφέρεται στον ογκολόγο σας καθώς υπάρχουν τρόποι να μειωθούν ή και να εξαλειφθούν αυτές οι παρενέργειες.

Ο τύπος της ορμονικής θεραπείας που θα ακολουθήσετε συνήθως εξαρτάται από:

•             το εάν βρίσκεστε στην εμμηνόπαυση ή όχι

•             τον κίνδυνο επανεμφάνισης του καρκίνου

•             τις παρενέργειες των φαρμάκων και το πώς αυτές είναι πιθανό να σας επηρεάσουν.

Ο ογκολόγος σας θα σας εξηγήσει ποιο φάρμακο, σε ποια χρονική στιγμή και για πόσο χρονικό διάστημα είναι το κατάλληλο για την κατάστασή σας.

Η ορμονική θεραπεία για τις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση

Μετά την εμμηνόπαυση, τα οιστρογόνα πλέον δεν παράγονται από τις ωοθήκες, αλλά από άλλα όργανα όπως  το λιπώδη ιστό του σώματος. Εάν επομένως έχετε περάσει στην εμμηνόπαυση, μπορείτε να λάβετε:

•             έναν αναστολέα αρωματάσης, (αναστραζόλη, λετροζόλη ή εξαμεστάνη) για 5 έτη.

•             ταμοξιφαίνη και εν συνεχεία έναν αναστολέας αρωματάσης (ταμοξιφαίνη για 2-3 ή 5 χρόνια ακολουθούμενη από αναστολέα αρωματάσης για 2-3 ή 5 χρόνια)

•             ταμοξιφαίνη για 5 έτη.

Μελέτες έχουν αναδείξει την υπεροχή των αναστολέων αρωματάσης στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες είτε χορηγηθούν  μόνοι τους είτε σε συνδυασμό με ταμοξιφαίνη σε σχέση με τη χορήγηση μόνο ταμοξιφαίνης.

Ορμονική θεραπεία για γυναίκες που είναι προεμμηνοπαυσιακές

Πριν από την εμμηνόπαυση, τα οιστρογόνα παράγονται από τις ωοθήκες. Αν δεν έχετε περάσει επομένως την εμμηνόπαυση, μπορεί να λάβετε ορμονική θεραπεία με:

•             ταμοξιφαίνη

•             ανάλογα των ορμονών απελευθέρωσης των γοναδοτροπινών (LHRH αγωνιστές) τα οποία σταματούν τη παραγωγή οιστρογόνων από τις ωοθήκες (φαρμακευτική καταστολή των ωοθηκών)

•             συνδυασμός της ταμοξιφαίνης με LHRH αγωνιστές.  

Στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, κάποιες θεραπείες (ορμονοθεραπεία ή χημειοθεραπεία) μπορούν να προκαλέσουν προσωρινή ή μόνιμη πρόωρη εμμηνόπαυση. Οι γυναίκες που παρουσιάζουν πρόωρη εμμηνόπαυση, θα πρέπει να υποβάλλονται σε μέτρηση οστικής μάζας για να αξιολογείται η υγεία των οστών τους.

Εάν είστε σε κίνδυνο για ανάπτυξη οστεοπόρωσης, ο ογκολόγος σας πρέπει να σας συνταγογραφήσει φάρμακα, όπως είναι τα διφωσφονικά, τα οποία προστατεύουν τα οστά σας. Για τον ίδιο λόγο θα πρέπει να λαμβάνετε επίσης συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D.

Οι συχνότερα χρησιμοποιούμενες κατηγορίες φαρμάκων στην ορμονοθεραπεία για τον καρκίνο του μαστού είναι :

•             Η Ταμοξιφαίνη-Nolvadex (κυρίως για τις γυναίκες που βρίσκονται πριν την εμμηνόπαυση)

•             Οι Αναστολείς Αρωματάσης (για τις γυναίκες που βρίσκονται ήδη σε εμμηνόπαυση)

•             Οι LHRH αγωνιστές (για τις γυναίκες που βρίσκονται πριν την εμμηνόπαυση)